Wachten met feestvieren na ‘bevrijdende verjaring’

Uit de afleveringen van de Rijdende Rechter weten we hoe hoog emoties kunnen oplopen wanneer mensen zich een stukje grond toe-eigenen dat aan een ander behoort. Dat kan de buurman zijn, maar ook de gemeente. Het element ‘verjaring’ duikt dan nogal eens op. De Hoge Raad heeft onlangs een belangrijke uitspraak gedaan in een lang slepende zaak.

De uitspraak heeft betrekking op iemand die sinds 1971 eigenaar van een stuk grond is. Op ‘enig moment’ heeft deze eigenaar een deel van een bosperceel daarachter omheind met een afrastering en er twee boshutten en een deel van een jeu-de-boulesbaan gerealiseerd. In 2003 laat de gemeente weten dat ze hier werkzaamheden wil uitvoeren en de gebruiksovereenkomst opzegt. Volgens de eigenaar is er echter geen gebruiksovereenkomst en is hij door verjaring eigenaar van de grond geworden. Hij heeft die immers meer dan twintig jaar in bezit.

Het geschil leidt tot een juridische procedure. De rechtbank Oost-Brabant stelt de gemeente in het gelijk. Het gerechtshof ’s-Hertogenbosch daarentegen vernietigt het vonnis van de rechtbank: de man heeft de strook door verjaring in eigendom verkregen. De Hoge Raad is het daarmee eens. Er is niet gebleken dat de man zich slechts als ‘gebruiker’ mocht beschouwen. Zijn handelingen op de strook grond kunnen worden gezien als het uitoefenen van feitelijke macht ‘met de pretentie rechthebbende te zijn zodat er sprake is van ondubbelzinnig bezit’.

Nu de man de grond meer dan 20 jaar in bezit heeft, is hij door ‘bevrijdende verjaring’ eigenaar geworden van de strook. Niettemin kan de gemeente als oorspronkelijke eigenaar een vordering tot schadevergoeding wegens onrechtmatige daad kan instellen tegen de nieuwe eigenaar. En het recht om schadevergoeding te vorderen, verjaart dan weer vijf jaar vanaf het moment dat de benadeelde bekend is geworden met zijn eigendomsverlies. Is de benadeelde niet bekend met het eigendomsverlies – bijvoorbeeld omdat het vanaf de weg niet te zien was – dan verjaart de vordering pas na twintig jaar. Dus je kunt na twintig jaar weliswaar een succesvol beroep doen op bevrijdende verjaring, maar met feestvieren moet je dan nog vijf tot twintig jaar wachten. De rekening kan immers nog komen!