Een aankoop met dank aan papa en mama

De ‘koopstarter’ is terug op de woningmarkt. Uit cijfers van het Kadaster blijkt dat zij in het laatste kwartaal van vorig jaar goed waren voor bijna 47 procent van alle woningaankopen. Over heel 2024 ging in 46 procent van alle verkopen een starter met de woning aan de haal. En in ons eigen Eindhoven was dat percentage zelfs 65 procent, net als in Utrecht! Gemiddeld nam de kopende starter vorig jaar € 47.000 eigen geld mee.

Dat was niet altijd honderd procent eigen geld overigens: 31 procent van de kopende starters kreeg een schenking van de ouders, een aankoop met dank aan papa en mama dus. Een flinke stijging, want in 2021 was dat slechts in 19 procent van de starterstransacties het geval. Gemiddeld ontvingen de kersverse woningbezitters € 58.000 als ouderlijke bijdrage, volgens een onderzoek van ING Research. Dat is bijna € 20.000 meer dan de gemiddelde schenking bij een woningaankoop in 2018. De rol van het eigen vermogen – deels dus het eigen vermogen van de ouders – is daarmee nog steeds sterk groeiende op de woningmarkt.

De koopstarters werden behalve door hun ouders ook nog geholpen door de veranderde huurwetgeving, geïnitieerd door voormalig minister Hugo de Jonge. Met een scherpere regulering van de huurprijzen wilde hij buitensporig hoge huren tegengaan, maar dit werkte – zoals zo vaak bij overheidsmaatregelen – eigenlijk averechts uit voor de huurmarkt. Met name kleinere beleggers zetten hun woning nu te koop zodra die leegkomt, omdat zij onder het nieuwe regime onvoldoende rendement kunnen maken. In vakjargon noemen we die verkopen ‘uitponden’.

De toch ook al krappe huurmarkt wordt daardoor kleiner, maar het is dus wel een – tijdelijke – impuls aan de markt voor bestaande koopwoningen, zeker bij de appartementen en de tussenwoningen. Vooral in de grotere steden (ook in Eindhoven), waar liefst twee van de vijf verkochte koopwoningen voormalige huurwoningen zijn. In heel vorig jaar zijn in Nederland totaal 37.000 woningen ‘uitgepond’, naar schatting voor een totaalbedrag van 14,2 miljard euro! Zet dat aantal eens af op de totaal 26.000 nieuwbouwwoningen die in 2024 zijn verkocht. Het tekent ook een beetje het falend volkshuisvestingsbeleid.

Makelaarsvereniging NVM verwacht dat het uitponden dit jaar nog in omvang zal toenemen. In het afgelopen eerste kwartaal zou het al 10.000 tot 12.000 woningen betreffen, dus we groeien toe naar een totaalaantal dat nog hoger is dan in 2024. Enerzijds fijn natuurlijk dat koopstarters met een hoger inkomen en enig vermogen (al dan niet met financiële ruggensteun van pa en ma) hierdoor meer kansen krijgen. Anderzijds zijn er kleinere kansen voor minder vermogende, vaak jongere woningzoekenden. Zij zijn alleen geholpen met de bouw van veel meer woningen, zowel koop als huur, in alle segmenten. Helaas, de vooruitzichten zijn somber op dit gebied.