De zelfbewoningsplicht

Wie een woning koopt, moet er zelf in gaan wonen. De gemeente Eindhoven overweegt zo’n zelfbewoningsplicht in te voeren om het beleggers onmogelijk te maken een bestaande woning te kopen en die vervolgens te verhuren. Wethouder Torunoglu heeft in de gemeenteraad gezegd dat woningen steeds meer een ‘beleggingsproduct’ worden en deze zelfbewoningsplicht zou ervoor zorgen dat particuliere kopers niet uit de markt worden gedrukt. Ook zou het prijsopdrijvend effect op deze manier worden tegengegaan. In enkele steden bestaat al zo’n plicht of wordt eraan gewerkt. Bij nieuwbouwprojecten wordt een dergelijke voorwaarde vaker gesteld, in combinatie met een anti-speculatiebeding.

Ik vind zo’n zelfbewoningsplicht voor bestaande woningen een slecht plan. Hiermee kiest de overheid dan weer voor reguleren in plaats van stimuleren. Bij het aankopen en doorverhuren van bestaande woningen gaat het in de meeste gevallen om kleine beleggers die hun spaargeld beter willen laten renderen. Een behoefte die alleen maar groter zal worden met de huidige renteontwikkeling. Je hoeft die kleine beleggers niet direct weg te zetten als op winst beluste huisjesmelkers die starters op de woningmarkt uit de markt drukken. In verreweg de meeste gevallen komen deze woningen als middenhuurwoning beschikbaar, een categorie die de gemeente graag ziet groeien. En de hoogte van de huur wordt vastgesteld volgens een puntensysteem, dus het is ook niet zo dat eigenaren de huren ongebreideld kunnen opvoeren. De kwaliteit van de woning bepaalt de hoogte van de huur.

Laat de overheid haar energie toch vooral steken in het aanjagen van de markt in plaats van extra regelgeving. Maak de bouw van voldoende betaalbare woningen voor starters mogelijk en laat de woningcorporaties hierin hun rol spelen. Stel voldoende bouwgrond beschikbaar, hou de procedures kort en formuleer niet te veel aanvullende regels. Als straks het economisch tij weer tegenzit – de eerste signalen zijn er al – en de situatie op de woningmarkt daardoor verandert, moeten al die regels weer worden afgeschaft.

Prijzen worden grotendeels bepaald door de markt. De huidige stijging van koopprijzen heeft te maken met een grote woningbehoefte en een zeer krap aanbod. Dat laatste is te beïnvloeden door te stimuleren.